Trong thời đại công nghệ số hiện nay, việc trẻ em “nghiện” xem tivi không còn là điều xa lạ. Nhiều bậc phụ huynh thường cảm thấy khó khăn trong việc kiểm soát thời gian mà trẻ dành cho việc tiếp xúc với màn hình. Câu hỏi đặt ra là: Trẻ xem tivi nhiều ảnh hưởng gì đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ, đặc biệt là đối với những bé dưới 3 tuổi? Hãy cùng tìm hiểu một cách chi tiết và sâu sắc về vấn đề này trong bài viết dưới đây.
1. Thói quen xem tivi của trẻ nhỏ hiện nay
Trong thời gian gần đây, sự gia tăng số lượng thiết bị điện tử đã tạo điều kiện cho trẻ em tiếp cận với các chương trình truyền hình và trò chơi điện tử một cách dễ dàng hơn bao giờ hết. Tiến sĩ tâm lý học Aric Sigman đã chỉ ra rằng việc kiểm soát thời gian mà trẻ em dành cho việc tiếp xúc với màn hình là cực kỳ cần thiết. Ông nhấn mạnh rằng thói quen này có thể gây hại cho sức khỏe tương tự như việc tiêu thụ quá nhiều muối hay thức uống có cồn.
Các nghiên cứu cho thấy, trẻ em hiện nay có thể tiếp xúc với trung bình khoảng 5 loại thiết bị có màn hình tại nhà và thường sử dụng 2 thiết bị cùng một lúc, ví dụ như xem tivi và chơi điện thoại. Việc này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn tiềm ẩn các rủi ro đối với sự phát triển trí não của trẻ.
2. Những tác động tiêu cực của việc xem tivi nhiều đến trẻ em
Trẻ nhỏ xem tivi nhiều có thể bị ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và tinh thần
2.1. Tổn thương sự phát triển não bộ và hệ thần kinh
Sự phát triển của não bộ ở trẻ em dưới 3 tuổi rất nhạy cảm. Việc trẻ xem tivi quá nhiều không chỉ làm giảm khả năng tương tác với thế giới xung quanh mà còn ảnh hưởng tới khả năng tưởng tượng của trẻ. Theo các chuyên gia, nếu không được kiểm soát, thói quen này có thể dẫn đến vấn đề về trí nhớ, khả năng tập trung và thậm chí là sự chậm phát triển trí tuệ.
2.2. Ảnh hưởng đến giấc ngủ và sự phát triển thể chất
Hormone melatonin có vai trò quan trọng trong việc điều tiết chất lượng giấc ngủ. Tuy nhiên, việc xem ti vi kéo dài sẽ ức chế quá trình sản sinh melatonin. Nghiên cứu cho thấy rằng nếu trẻ em ngừng xem tivi trong một khoảng thời gian, nồng độ melatonin trong cơ thể có thể tăng lên tới 30%, giúp cải thiện giấc ngủ và sự phát triển chiều cao của trẻ.
2.3. Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và béo phì
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng trẻ em dưới 15 tuổi dành quá 2 tiếng mỗi ngày cho việc xem tivi hoặc chơi điện tử sẽ có nguy cơ mắc các bệnh tim mạch cao hơn. Cụ thể, việc xem tivi liên tục có thể làm tăng 30% khả năng bị huyết áp cao ở trẻ từ 2-10 tuổi, và trẻ em trên 2 tuổi xem ti-vi hơn bốn giờ mỗi ngày có nguy cơ thừa cân cao.
2.4. Hạn chế sự phát triển về mặt xã hội và tâm lý
Việc trẻ em xem ti vi nhiều có thể dẫn đến tính cách nóng nảy, nhút nhát và khó khăn trong việc kết bạn. Hai năm đầu đời là độ tuổi quan trọng để trẻ phát triển trí não. Thói quen tiếp xúc với ti vi quá nhiều đã cản trở trẻ khám phá và tương tác với môi trường xung quanh, từ đó hạn chế khả năng giao tiếp và kỹ năng diễn đạt ngôn ngữ của trẻ.
Nói thêm về nội dung các chương trình truyền hình hiện tại, không phải tất cả đều phù hợp với trẻ em. Những bộ phim có nội dung bạo lực hay các nhân vật xấu có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức và tâm lý của trẻ.
3. Giải pháp giúp trẻ tránh xa ti vi
Những mẹo hay mà cha mẹ có thể áp dụng để hạn chế việc trẻ xem tivi quá nhiều
3.1. Chuyển đổi giờ xem ti vi thành giờ học hỏi
Cha mẹ có thể phối hợp xem tivi cùng con, chọn những chương trình giáo dục phù hợp như hoạt hình, âm nhạc thiếu nhi hoặc tài liệu về động vật. Trong suốt quá trình xem, hãy hỏi trẻ về hình ảnh, màu sắc và hành động của các nhân vật để kích thích tư duy và giúp trẻ phát triển kỹ năng phân tích.
3.2. Quy định thời gian xem tivi hợp lý
Hãy đặt ra thời gian xem tivi rõ ràng cho trẻ, ví dụ như hạn chế trẻ dưới 7 tuổi xem tivi không quá 1 tiếng 30 phút/ngày và thanh thiếu niên dưới 18 tuổi không quá 2 tiếng/ngày. Điều này giúp trẻ tự lập và có trách nhiệm với việc giải trí của bản thân.
3.3. Thiết lập các quy tắc nghiêm ngặt
Cha mẹ có thể lập ra các quy định mà trẻ cần tuân thủ trước khi xem tivi. Ví dụ, không được xem trước khi hoàn thành bài tập hoặc trong khi ăn. Những quy tắc này giúp trẻ học hỏi về kỷ luật mà không cảm thấy áp lực.
3.4. Khuyến khích tham gia hoạt động ngoài trời
Thay vì ngồi xem tivi, bố mẹ hãy tạo cơ hội cho trẻ tham gia các hoạt động như chơi ngoài trời, đi tham quan hay tham gia các trò chơi với bạn bè. Những hoạt động này không chỉ giúp trẻ phát triển kỹ năng xã hội mà còn tốt cho sức khỏe thể chất.
3.5. Tránh bố trí ti vi trong phòng ngủ
Không nên để ti vi trong phòng ngủ của trẻ, điều này có thể tạo ra thói quen xấu khiến trẻ xem tivi trước khi ngủ. Ngoài ra, trong các bữa ăn, hãy làm cho mọi người chú ý vào việc ăn uống, không có tivi để trẻ tập trung vào thức ăn và gia đình hơn.
Khi bố mẹ giám sát và tham gia cùng con trong các hoạt động, việc trẻ em xem tivi sẽ được kiểm soát tốt hơn, từ đó giúp trẻ phát triển một cách toàn diện hơn.
Những mẹo nhỏ này có thể hỗ trợ cha mẹ trong việc giảm thiểu thời gian trẻ xem tivi một cách hiệu quả. Hy vọng rằng các bậc phụ huynh sẽ áp dụng thành công những phương pháp này để nuôi dạy trẻ một cách tốt nhất, giúp trẻ có những phút giây vui chơi bổ ích và phát triển toàn diện trong đời sống!
